Zmiany w specustawie o pomocy obywatelom Ukrainy obowiązujące
od 1 lipca 2024 r.
7 czerwca 2024 roku Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, która wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2024 roku.
Nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw wydłuża prawo do pobytu i pracy w Polsce dla osób objętych tą ustawą do 30 września 2025 r. Ponadto modyfikuje niektóre procedury, którym podlegają przebywający w Polsce obywatele Ukrainy, np. wprowadza zmiany w nadawaniu numeru PESEL, zgłaszaniu powierzenia pracy obywatelowi Ukrainy czy legalizacji pobytu.
Przedłużenie legalności pobytu dla obywateli Ukrainy do 30 września 2025 r.
Kluczową zmianą wprowadzoną nowelizacją specustawy ukraińskiej jest wydłużenie okresu, w którym pobyt na terytorium Polski obywateli Ukrainy przybywających w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na Ukrainie jest uznawany za legalny. Dotychczasowe przepisy legalizowały pobyt takich osób do 30 czerwca 2024 r. Po nowelizacji legalność pobytu wydłużono do 30 września 2025 r.
Do 30 września 2025 r. wydłużono także m.in.:
- okres ważności wizy krajowej obywatela Ukrainy oraz zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego obywatelowi Ukrainy;
- okres ważności kart pobytu, polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca oraz dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany” wydanych obywatelom Ukrainy;
- okres, w którym pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Polski na podstawie: wizy Schengen wydanej przez organ polski, wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen, dokumentu, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich, wydanego przez właściwy organ innego państwa obszaru Schengen, albo innego dokumentu pobytowego wydanego przez organ tego państwa, uprawniającego do podróży po terytorium innych państw tego obszaru oraz w ramach ruchu bezwizowego uznaje się za legalny;
- okres niestosowania art. 142 ust. 1 pkt 3 ustawy o w postępowaniach w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej;
- okres, w którym udziela się obywatelowi Ukrainy zezwolenia na pobyt czasowy na okres 6 miesięcy, licząc od dnia wydania decyzji, w przypadku gdy nie spełnia on wymogów udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na deklarowany cel pobytu lub okoliczności, które są podstawą ubiegania się o to zezwolenie, nie uzasadniają jego pobytu na terytorium Polski przez okres dłuższy niż 3 miesiące, lub wobec obywatela Ukrainy zachodzą okoliczności uzasadniające odmowę udzielenia mu zezwolenia na pobyt czasowy;
- okres, w którym bieg terminów na załatwienie spraw dotyczących udzielenia cudzoziemcowi: zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej; zmiany: zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji; cofnięcia cudzoziemcowi: zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej – w postępowaniach prowadzonych przez wojewodę nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.
Rozszerzenie katalogu osób objętych ustawą pomocową
W wyniku nowelizacji specustawy ukraińskiej ochroną tymczasową wynikającą z tej regulacji zostają objęte dwie dodatkowe kategorie cudzoziemców nieposiadających obywatelstwa ukraińskiego. Są to:
- małoletnie dzieci obywateli Ukrainy,
- małoletnie dzieci małżonków obywateli Ukrainy.
Zmiany we wnioskowaniu o numer PESEL
Od 1 lipca 2024 r. obywatel Ukrainy musi „niezwłocznie po przybyciu” na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej złożyć wniosek o numer PESEL. Wnioskowanie o numer PESEL możliwe jest wyłącznie w oparciu o ważny dokument podróży (paszport).
W procedurze wnioskowania o PESEL zmianie ulega także wiek osób, od których pobierane są odciski palców. Dotychczas zwolnione z tego obowiązku były dzieci, które nie ukończyły 12 roku życia. Teraz wiek ten obniżono do 6 lat.
Uchylono również możliwość nieodpłatnego wykonania fotografii przy wniosku o nadanie nr PESEL.
Status UKR
W nowelizacji doprecyzowano także daty rejestracji statusu UKR w przypadku jego przywrócenia oraz ponownego nadania. Datą przywrócenia statusu UKR jest data jego utraty.
Obowiązek potwierdzenia tożsamości
W konsekwencji ograniczenia dopuszczalnych dokumentów w procedurze nadawania numeru PESEL zmodyfikowane przepisy wprowadzają także dla obywateli Ukrainy posiadających już numer PESEL, ale taki, który był nadany w oparciu o inny dokument niż ważny dokument podróży, obowiązek potwierdzenia swojej tożsamości. Należy to zrobić w dowolnym organie gminy w terminie 60 dni od daty wydania dokumentu podróży.
